پایپینگ چیست؟
هرچند در لغت، پایپینگ به معنای عام لوله کشی است، ولی از نگاه فنی، پایپینگ با لوله کشی خانگی (Plumbing) تفاوت دارد. برای آشنایی کامل با پایپینگ، با ما همراه باشید.
پایپینگ فرآیندی است که در آن انواع لوله ها، اتصالات و شیر آلات را برای راه اندازی یک سیستم و در راستای انتقال نوعی از انواع سیالات (مایع، جامد و یا گاز) از نقطه و مکانی به نقطه و مکانی دیگر، مونتاژ می کنیم. به این عملیات، پایپینگ یا سیستم لوله کشی صنعتی می گویند.فرایند این اتصالات، به منظور انتقال، توزیع، اختلاط، جداسازی، تخلیه، اندازه‌گیری و کنترل سیالات (مایع، گاز یا دوغاب) مورد استفاده قرار می‌گیرد. هدف اصلی طراحی و اجرای پایپینگ، انجام مناسب فعالیت‌های مذکور با راندمان بالا است.
پروژه های پایپینگ اصولا طی سه مرحله کلی به شرح ذیل انجام می پذیرند:
- مهندسی یا طراحی (Engineering)
- تدارکات یا خرید (Procurement)
- اجرا یا ساخت (Construction)
کاربردهای پایپینگ چه هستند؟
سیستم‌های لوله کشی در پتروشیمی، شهرسازی، صنایع غذایی، گاز، نفت، نیروگاه، ابزار دقیق، کاغذسازی، ساخت مواد نیمه رسانا، سازه‌های دریایی، لایروبی، تصفیه فاضلاب، کشاورزی، ساختمان‌‌سازی، راه‌سازی، تهویه و غیره کاربرد دارد.
در تمام کاربردهای پایپینگ، مواد مایع، گاز، دوغاب و دیگر سیالات، برای مقاصد متفاوت از محلی به محل دیگر انتقال داده می‌شوند. نوع تجهیزات و سیستم لوله کشی مورد استفاده برای هر کاربرد به هدف کاربری وابسته است.
از نظر عملیاتی و اجرایی سیستم لوله کشی به 3 دسته کلی تقسیم می شود.
سیستم لوله کشی صنعتی (Piping)
سیستم لوله کشی شهری و ساختمانی (Plumbing)
سیستم لوله کشی خطوط انتقال (Pipe Line)
در واقع هر یک از این مقوله ها به شیوه خاص و با طراحی های گوناگونی قابل اجرا و بهره برداری هستند.سیستم لوله کشی ممکن است از مواد مختلفی از جمله فولاد نرم، فولاد ضد زنگ، آلومینیوم، برنج، مس، شیشه یا پلاستیک تشکیل شده باشد. معمولاً اتصالات و شیرآلات لوله از همان مواد لوله ساخته می شوند. انتخاب مواد و همچنین اندازه لوله به پارامترهایی مانند ماهیت سیال، فشار، دما و سرعت جریان بستگی دارد.
امروزه با طیف وسیعی از انواع لوله ها، اتصالات و شیرآلات با سایز، متریال و جنس های مختلفی رو به رو هستیم که هر کدام مناسب با شرایطی خاص و مطابق با طیف خاصی از سیالات هستند. در این بین یک سری لوله و اتصال و شیرآلات با مواد و متریال آلیاژی مانند کاپر، نیکل، اینکونل، تیتانیوم، استنلس استیل و سایر فولاد های گران و ارزشمند برای استفاده در سیستم های خاصی که سیالات اسیدی و خطرناک را در درون خود دارند تولید می شوند.
متریال های لوله کشی صنعتی اعم از لوله، اتصال و شیرآلات همگی بر طبق استاندارد های گوناگون جهانی مانند استاندارد های ASME B31.0، ASTM، ANSI، API، EN و DIN ساخته شده و مورد استفاده قرار می گیرند.
پایپینگ نیروگاهی یا لوله کشی نیروگاهی که با اصطلاح پاور پایپینگ (Power Piping) در صنعت شناخته می شود، به طور اختصاصی برای سیستم های سرمایش و گرمایش مرکزی در کارخانه های صنعتی، نیروگاه های برقی و در مقیاس های بزرگ طراحی شده و اجرا می شوند. به تعریف از استاندارد جهانی ASME مهندسین مکانیک آمریکا، سیستم های پایپینگ غیر خدماتی را به عنوان پایپینگ نیروگاهی معرفی می کنند، و لازم به ذکر است که این سیستم ها با انرژی حاصل از فعل و انغعال بخار و آب سر و کار دارند.
اصطلاحات رایج در صنعت لوله کشی صنعتی
- لوله کشی فرآیندی Process Piping
- لوله کشی نیروگاهی Power Pipping
- لوله کشی تاسیسات ساختمانی Plumping
- لوله کشی شهری Civil Piping
- لوله کشی خدماتی Service Piping
- لوله کشی تبرید Refrigeration Piping
- لوله کشی دریایی Marine Piping (Offshore)
انواع تجهیزات پایپینگ شامل موارد زیر می شود:
انواع شیر آلات صنعتی
شیر آلات صنعتی در سیستم های پایپینگ شامل انواع زیر می شود:
- شیر اطمینان یا سیفتی ولو
- شیر یک طرفه یا چک ولو
- شیر سوزنی یا نیدل ولو
- شیر دیافراگمی یا دیافراگم ولو
- شیر پروانه ای یا باترفلای ولو
- شیر سماوری یا پلاگ ولو
- شیر توپی یا گازی یا بال ولو
- شیر کروی یا گلوب ولو
- شیر دروازه ای یا گیت ولو
- روتاری ولو یا شیر دوار
- شیر صافی یا استرینر کنترل ولو
- شیر برقی
- شیرفشار شکن
انواع پایپ و تیوب
انواع پایپ و تیوب که در سیستم پایپینگ مورد استفاده قرار می گیرد، شامل موارد زیر می شود:
- لوله کربن استیل
- لوله استنلس استیل (فولاد ضد زنگ)
- لوله گالوانیزه
- لوله بدون درز
- لوله داربست لوله درزدار صنعتی
- لوله درزدار تست آب
- لوله اسپیرال
- لوله درزدار تست گاز
- لوله جدار چاه
- لوله آتشخوار
- لوله مبلی
- لوله PVC
- لوله GRP
- لوله پلی اتیلن
- لوله کاروگیت
- لوله پلی پروپیلنPP
- لوله پوش فیت
- لوله پنج لایه
- لوله نیوپایپ
- لوله سوپرپایپ
- لوله آلومینیومی
- لوله مسی
انواع اتصالات
اتصالات پایپینگ یا فیتینگ شامل موارد زیر است:
- اتصالات جوشی
- تبدیل
- زانویی
- سه راهی
- کپ
- بست لوله
- اولت
- اتصالات ساکتی
- اتصالات رزوه ای
انواع گسکت
انواع گسکت در سیستم پایپینگ شامل موارد زیر است:
- گسکت غیر فلزی
- گسکت نیمه فلزی
- گسکت فلزی
- گسکت لاستیکی
- گسکت اسپیرال وند
انواع فلنج
- فلنج گردن دار جوشی
- فلنج اسلیپون
- فلنج ساکتی
- فلنج رزوه ای
- فلنج لپ جوینت
- فلنج کور
- فلنج عینکی
- فلنج گردن دار جوشی Galperti
انواع تجهیزات عایق کـاری
- نوار رپینگ
- پرایمر
انواع پیچ و مهره
- پیچ
- مهره
- واشر
انواع تله بخـار
- تله بخار فلوتری
- تله بخار ترمودینامیکی
انواع توپی انسداد
- توپی انسداد آب و فاضلاب
- توپی انسداد نفت و گاز
به جز موارد بالا، انواع لرزه گیر یا اکسپنشن جوینت، رگولاتور، عملگرهای (اکچوئیتور) الکتریکی و پنوماتیکی، پوزیشنر، پروفیل هم از دیگر تجهیزات پایپینگ به شمار می روند.
استاندارد های ASME B31 مخصوص پایپینگ صنعتی و خطوط لوله
- ASME B31.1 مخصوص لوله کشی نیروگاهی
- ASME B31.2 لوله کشی سوخت گازی
- ASME B31.3 لوله کشی پالایشگاهی فرآوری مواد شیمیایی
- ASME B31.4 سیستم خطوط انتقال مایعات
- ASME B31.5 لوله کشی تبرید و اجزای انتقال حرارت
- ASME B31.8 لوله کشی انتقال و توزیع گاز
- ASME B31.8S مدیریت یکپارچه سیستم خطوط لوله گاز
- ASME B31.9 لوله کشی خدمات ساختمان
- ASME B31.11 لوله کشی حمل و نقل دوغاب
- ASME B3.1.12 لوله کشی و خطوط لوله هیدروژن
- ASME B31G راهنمای تعیین مقاومت باقیمانده خطوط لوله خورده شده (تخمین عمر باقیمانده از خطوط)
کاربرد پایپینگ در صنایع زیر پر کاربرد تر می باشد .
- پترو شیمی ها
- پالایشگاه ها
- تاسیسات نیروگاهی
- کارخانه جات فرآیندی
- خطوط انتقال مواد
- آفشور Offshore (خطوط دیایی)
- شبکه های آب و فاضلاب شهری
- تاسیسات ساختمانی
سخن آخر :
لوله کشی تاسیسات لوله‌کشی ای است که در انگلیسی “Plumbing” خوانده شده که در بعضی کاربردهای خیلی پیشرفته و مهم از لوله‌هایی با آلیاژهایی از قبیل اینکونل تیتانیوم فولادهای ضد زنگ و سایر فولادهای گران‌قیمت استفاده می‌شود.
ازسایت ما دیدن نمائید.
