گسکت ها (Gasket) یا واشرهای مکانیکی یکی از پرکاربردترین و پر مصرفترین کالاهای صنعتی در زمینه آب بندی می‌باشند. در بیشتر صنایع از جمله صنایع شیمیایی، صنایع پتروشیمی، صنایع غذایی، نیروگاه ها و …. به وفور و در بخش های مختلف از آنها استفاده می‌شود. در این مقاله با تیم محتوا ی شرکت ارکان صنعت پایدار همراه باشید که تلاش شده ، ضمن معرفی این قطعات صنعتی، اطلاعات ضروری انواع گسکت به شما ارائه شود تا بتوانید بر حسب نیاز، واشر مکانیکی یا گسکت مناسبی را انتخاب کنید.
گسکت چیست؟
معنی لغوی گسکت در لغت نامه، لایی، درزبند، واشر چرمی، بادبان بند، شراع بند معنی شده است و در علوم مختلف به معانی مختلفی ترجمه شده است: [شیمی] واشر، لایی؛ [عمران و معماری] واشر – سرپوشچ – لایی؛ [مهندسی گاز] لائی، واشر، لائی گذاشتن؛ [زمین شناسی] لایی درزگیر، واشر؛ [ریاضیات] لایی، واشر، لایه ی آب بندی، قالپاق، درزگیر، پولک؛ [پلیمر] واشر
این قطعه کوچک که بسیار ناچیز بنظر می‌رسد، فوق الهاده مهم و کاربردی است و عملکرد سیستم را تحت تاثیر می‌گذارد و بدون گسکت کارآیی دچار اخلال می‌شود.
گسکت وقتی موثر عمل می‌کند که از نشتی جلوگیری کند، نشتی در اتصالات فاجعه بار خواهد بود و باعث اتلاف انرژی و سرمایه می‌شود. همچنین نشتی و هدر رفت مواد باعث تخریب محیط زیست و آسیب به نیروی انسانی نیز می‌گردد.
وقتی گسکت به مقدار کافی فشرده شود، مانع نشتی می‌شود و آب بندی محکمی ایجاد کند که محتویات داخل قطعات محافظت می‌شوند. علاوه بر این گسکت ها با جداسازی دو عضو و قطعه متحرک از هم، مانع ساییدگی و ایجاد اصطکاک دو قطعه بر روی سطوح سخت خود می‌گردند.
انواع گسکت ها مخصوصا گسکت های الاستومتری، وظیفه آب‌بندی قطعات، پر کردن ناهنجاری ها و برای اتصال دو سطح به یکدیگر ایده‌آل هستند. وقتی بطور کامل در میان اتصالات فشرده شوند، فضای بین این دو سطح را پر می‌کنند و آب بندی را ایجاد می‌کنند. پس گسکت ها باید به راحتی تغییر شکل داده و انعطاف پذیر باشند تا هرگونه فضای خالی و نامنظمی را پر کنند.
انواع گسکت و ویژگی های اصلی هر نوع
یکی از روش های دسته بندی انواع گسکت ها یا واشر های مکانیکی بر اساس جنس آنهاست. این قطعات از فلز و آلیاژ های فلزی، غیر فلزات و سرامیک ها و یا حتی از انواع کامپوزیت ها ساخته می‌شوند.
انواع گسکت ها بر اساس جنس:
- گسکت فلزی (Metal Gasket)
- گسکت کامپوزیت یا نیمه فلزی (Composite Gasket or Semi-Metallic)
- گسکت غیرفلزی (Non-Metallic Gasket)
- گسکت رینگی (Ring Joint Gasket)
- گسکت اسپیرال وند (Spiral Gasket)
- گسکت شانه ای (Kammprofile Gasket)
- گسکت گرافیتی (Graphite Gasket )
- گسکت ژاکتی (Jacketed Gasket)
- گسکت تفلون (PTFE Gasket)
- گسکت کیت عایقی (Insulation Kit Gasket)
تست و آزمایش انواع گسکت ها چگونه است ؟
همان گونه که می دانید گسکت ها به صورت فشرده محکم می‌شوند اما وقتی از گسکت های فلزی استفاده می‌کنیم این فشردگی و تنش به مقدار بیش از حد می‌رسد. گاهی اوقات گسکت ها را به صورت مکمل با آب بند ها و سیل ها ترکیب می‌کنند تا نشتی به صورت کامل ایجاد گردد.
فرآیند ارزیابی و آزمایش گسکت ها بدین صورت است که؛ گسکت تحت آزمایشاتی سخت مانند: تست فشرده‌سازی داغ (hot compression tests) قرار می‌گیرند. در این آزمایش، مقدار گرمایی که گسکت می‌تواند تحمل کند بدون آسیب دیدن و یا خرابی، مشخص می‌گردد.
در دماهای مختلف مقدار نشتی در گسکت نیر بررسی می‌شود و همچنین باید مشکلات دیگری مانند سوراخ یا ترک در گسکت بررسی شود. این آزمایش به این صورت است که گسکت در بین دو فک دستگاه پرس هیدرولیکی قرار می‌گیرد، دما آن تا 320 درجه سلسیوس به صورت پیوسته افزایش می‌کند و ثابت می‌ماند. سپس نرخ کاهش ضخامت و مقدار نشتی و آب بندی را اندازه می‌گیرند.
اگر در این آزمایش گست بتواند در محدوده دمایی استاندارد عملکرد بی نقص داشته باشد، تولید می‌گردد. به عنوان آخرین مرحله در فرآیند تولید، تکنسین ها بازرسی محصول را انجام می‌دهند و قبل از خروج از کارخانه، آن را از نظر تمام جنبه ها بررسی می‌کنند.
کاربردی تر ین کاربرد گسکت چیست؟
هنگام انتخاب و کاربرد گسکت باید طوری انتخاب شود که اطمینان لازم برای مناسب بودن و کارآیی را تضمین کند. مهمترین عوامل در کاربرد گسکت ها عبارتند از:
- ماکزیمم دمای موجود در واسطه ها
- ماکزیمم فشار موجود در واسطه ها
- ماهیت خورنده‌گی و اسیدی بودن عملکرد
- بحرانی بودن عملکرد
- پیکر بندی فلنج
عوامل از بین رفتن و خرابی انواع گسکت ها
گسکت ها در سیستم‌های پایپینگ استفاده می‌شوند تا اتصال محکمی بین قطعات ایجاد کنند و از نشتی ها و درزها جلوگیری کنند. اما برخی عوامل می‌توانند باعث از بین رفتن این تجهیزات و باعث نشتی در سیستم شوند. در زیر مواردی که ممکن است باعث از بین رفتن گسکت شوند را توضیح می دهیم:
- فشار زیاد
اعمال فشار زیاد، ممکن است باعث تغییر شکل و تخریب آن شود. این قطعات طراحی شده‌اند تا فشارهای خاصی را تحمل کنند و در صورت اعمال فشار بیش از حد، ممکن است ساختار این قطعات آسیب ببیند و نشتی ایجاد شود.
- دماهای بسیار بالا یا پایین
این تجهیزات به طور کلی برای تحمل دماهای مشخصی طراحی شده‌اند. اگر دمای سیستم پایپینگ بسیار بالا یا پایین باشد و برای آن دماها مناسب نباشند، ممکن است ساختار این تجهیزات تغییر کند و درنتیجه نشتی ایجاد شود.
- نصب نادرست
نحوه نصب گسکتها نیز نقش مهمی در کارایی آن دارد. اگر گسکت به درستی نصب نشود، ممکن است درزها و نشتی‌ها بین قطعات ایجاد شود. بنابراین، نصب دقیق و صحیح بسیار حائز اهمیت است.
کد ها و استاندارد های طراحی و تولید گسکت:
چند نمونه از کد ها و استاندارد های مرتبط با گسکت ها به شرح زیر می باشند:
- استاندارد ASTM F104: این استاندارد به گسکتهای صنعتی مربوط است.
- استاندارد ANSI/ASME B16.20: این استاندارد برای گسکتهای موجود برای اتصالات فولادی شناخته شده به ویژه برای فلنج های فولادی استفاده می شود.
- استاندارد DIN 2690: این استاندارد برای گسکتهای متصل شده به وسایل ماشین آلات و تجهیزات استفاده می گردد.
- استاندارد API 6A: این استاندارد برای گسکتهای مورد استفاده در صنعت نفت و گاز استفاده می شود.
صنایعی که از گسکت استفاده می کنند.
برخی از این صنایع عبارتند از:
- فرآوری شیمیایی
- تولید برق
- پتروشیمی و دریای عمیق
- نفت و گاز
- معدن
- نظامی
- هوافضا
نکات مهم برای خرید انواع گسکت:
متریال مورد استفاده:
انواع گسکت ها از مواد مختلفی ساخته می شوند. لذا در زمان خرید باید دقت کنید که ماده ی مورد نظر با شرایط شما مطابقت داشته باشد. برای مثال مدل های لاستیکی برای اتصالات آبیاری مناسب هستند، در حالی که مدل های فلزی برای شرایط با فشار و دما های بالا بهترین انتخاب می باشند.
اندازه و ابعاد:
در زمان خرید انواع گسکتها باید مطمئن باشید که ابعاد آن به صورت دقیق با ابعاد اتصالات مورد نیاز شما تطابق دارد.
قیمت و کیفیت:
ارزش، کیفیت و قیمت این قطعه بسیار مهم است. لذا شما باید گسکتها هایی با کیفیت بالا و قیمتی مناسب را خریداری نمایید.
نصب و تعویض آسان:
این قطعه باید نصب و تعویض آسانی داشته باشد تا زمان و هزینه نگهداری آن کاهش یابد.
جهت استعلام قیمت انواع گسکت با کارشناسان فروش ما در شرکت ارکان صنعت پایدار تماس بگیرید.
نیز بخوانیم :
اصطلاحات پایپینگ
